TAMKO KUHUSU SIKU YA MATUMIZI YA CHOO DUNIANI NA WIKI YA USAFI WA MAZINGIRA TANZANIA TAREHE 16-19 NOVEMBA, 2020 LILILOTOLEWA NA PROF. MABULA D. MCHEMBE, KATIBU MKUU WIZARA YA AFYA, MAENDELEO YA JAMII, JINSIA, WAZEE NA WATOTO MNAMO TAREHE 19 NOVEMBA, 2020

 

 

WIZARA YA AFYA, MAENDELEO YA JAMII, JINSIA, WAZEE NA WATOTO

 

 

 

 TAMKO KUHUSU SIKU YA MATUMIZI YA CHOO DUNIANI NA WIKI YA USAFI WA MAZINGIRA TANZANIA TAREHE 16-19 NOVEMBA, 2020 LILILOTOLEWA NA PROF. MABULA D. MCHEMBE, KATIBU MKUU WIZARA YA AFYA, MAENDELEO YA JAMII, JINSIA, WAZEE NA WATOTO MNAMO TAREHE 19 NOVEMBA, 2020

 

Ndugu Wanahabari,

Nina kila sababu ya kumshukuru Mwenyezi Mungu kwa kutuwezesha sisi sote kuwepo mahali hapa siku ya leo huku tukiwa na afya njema kwa ajili ya kuzungumzia suala hili muhimu. Ninapenda pia kuwapongeza nyote kwa jinsi mlivyoshiriki katika zoezi la uchaguzi wa kihistoria kwa nchi yetu ambapo serikali ya awamu ya tano chini ya Uongozi wa Mhe. Dkt John Pombe Magufuli, Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania imeingia madarakani kwa muhula wa pili. Hii ni hatua kubwa na ya kujivunia kwa Taifa letu kwani tumeidhihirishia dunia kuwa Watanzania ni wapenda amani na tunaheshimu Demokrasia. Leo tunakwenda kuzungumzia kuhusu Siku ya Matumizi ya Choo Duniani na Wiki ya Usafi wa Mazingira Tanzania.

 

Ndugu Wanahabari,

Tarehe 19 Novemba kila mwaka ni kilele cha Wiki ya Usafi wa Mazingira Kitaifa ambayo pia ni Siku ya Matumizi ya Choo Duniani yaani World Toilet Day. Lengo la Maadhimisho ya Wiki ya Usafi wa Mazingira Kitaifa ni kuikumbusha jamii kuendelea kuzingatia Sheria na Kanuni za Afya ikiwa ni hatua muhimu ya kujikinga na maradhi yanayoenezwa kwa njia ya uchafu. Aidha, kuweka msukumo kwa wadau na kuongeza kasi ya utekelezaji wa huduma za afya mazingira katika kuboresha afya ya jamii. Wiki ya Usafi wa Mazingira ni mojawapo ya mikakati mahususi ambayo inatumika kuibua na kuongez a uelewa kuhusu umuhimu wa usafi katika ustawi wa jamii hasa katika nyanja za Afya, Maji, Elimu na Uchumi. Umuhimu wa maadhimisho haya unatokana na ukweli kwamba suala la upatikanaji wa huduma bora za usafi wa mazingira bado ni changamoto kubwa Kitaifa na Kimataifa. Kwa mfano, takribani watu bilioni moja duniani kote hawana huduma ya choo kabisa na kwamba watu wengine bilioni 2.5 sawa na theluthi ya watu wote duniani hutumia vyoo duni (asili).

 

Ndugu Wanahabari

Wiki ya Usafi wa Mazingira kwa mwaka 2020 itaadhimishwa Kitaifa kuanzia tarehe 16-19 Novemba, ambapo wataalam na wadau wa masuala ya Usafi wa Mazingira nchini watajumuika katika kutoa elimu kwa jamii, kufanya shughuli za usafi katika maeneo mbalimbali ya umma, kufanya ukaguzi wa maeneo ya makazi na biashara pamoja na kushiriki katika mikutano ya kisayansi yenye lengo la kuongeza uelewa juu ya masuala ya wa Afya Mazingira nchini.

Kaulimbiu ya maadhimisho ya mwaka huu ni “Zingatia Mahitaji ya Jinsia kwa Usafi wa Mazingira Endelevu” (Gender Consideration a Pillar for sustainable Sanitation and Hygiene)

 

Kaulimbiu hii inalenga kuongeza uelewa zaidi juu ya umuhimu wa kujenga na kutumia choo bora pamoja na kuweka mazingira katika hali ya usafi wakati wote mustakabali wa matumizi sahihi kwa kuzingatia jinsi. Kila kaya nchini inatakiwa kujenga na kutumia vyoo bora pamoja na kunawa mikono ili kujilinda na magonjwa. Ikumbukwe kwamba, jamii inapotumia maeneo mengine kujisaidia badala ya kutumia vyoo tunasababisha uchafuzi wa mazingira hususani vyanzo vya maji na kupelekea vimelea vya magonjwa ambavyo ni hatari kwa afya zetu na kutuathiri sisi wenyewe. Hivyo, jukumu la kuhakikisha jamii inajenga na kutumia vyoo bora ni la kila mmoja wetu ili kujilinda na magonjwa yanayoenezwa na uchafu.

 

Ndugu Wanahabari,

Lengo la 6.2 la maendeleo endelevu limeweka bayana kuwa ni kuhakikisha kila mtu duniani ananga na kutumia choo bora na kufikia mwaka 2030 hakuna atakayejisaidia hovyo katika mazingira yasiyo rasmi (nje ya choo). Kwa upande wa hapa nchini kaya zenye vyoo bora zimeongezeka kutoka asilimia 59 mwaka 2019  hadi kufikia asilimia 63.7 mwezi Juni, 2020. Mikoa inayoongoza kwa kuwa na asilimia kubwa ya kaya zenye vyoo bora ni Dar es Salaam (95.8%), Iringa (77.5%) na Njombe (74.6%). Mikoa yenye hali duni ni Kigoma (49.3%), Lindi (49.2%) na Dodoma (46.1%).

 

Ndugu Wanahabari,

Ni jukumu la kila sekta kuhakikisha kuwa ufuatiliaji wa kina unafanyika katika ngazi zote kuanzia kaya, shule, vituo vya kutolea huduma za afya pamoja  na taasisi pamoja na vituo vya mabasi ili kutilia mkazo kuhusu ujenzi na matumizi ya vyoo bora. Ni muhimu kila kaya kuhakikisha inajenga na kutumia choo bora ili kuondokana na magonjwa yanayotokana na uchafu yakiwemo magonjwa ya mlipuko kama vile kipindupindu.

 

 

Ndugu Wanahabari,

Ninapenda kuchukua fursa hii kuhimiza mambo yafuatayo:- 

1.    Jamii ihakikishe inajenga na kutumia vyoo bora.

2.    Kujenga tabia ya kunawa  mikono pamoja na kuimarisha usafi wa mazingira ngazi ya kaya;

3.    Wazazi na walezi wahakikishe wanatupa kinyesi cha watoto chooni pamoja na kunawa Mikono kwa maji na sabuni ;

4.    Taasisi, maeneo ya umma, maeneo ya biashara za vyakula zihakikishe uwepo wa vyoo bora pamoja na sehemu maalum za kunawa mikono kwa maji tiririka na sabuni kwa rika zote.

5.    Kila kaya na maeneo yote yahakikishe yanakuwa na vyoo bora na vifaa vya kunawia mikono

 

Ndugu Wanahabari,

Kama sehemu ya maadhimisho ya wiki ya usafi na siku ya matumizi ya choo duniani, Wizara inaelekeza Sekretarieti za Mikoa pamoja na Mamlaka za Serikali za Mitaa kutekeleza yafuatayo:-

1.    Kuratibu shughuli za utoaji wa elimu ya afya kwa jamii kwa kutumia vyombo vya habari vilivyoko katika Mikoa na Halmashauri ili  kuisisitiza  jamii kuhusu ujenzi na matumizi ya vyoo bora  pamoja na umuhimu wa kunawa mikono kwa maji tiririka na sabuni;

 

2.    Kushirikisha viongozi mbalimbali kwenye Mikoa wakiwemo viongozi wa Dini, Wanasiasa na watu maarufu katika kutoa elimu ya ujenzi na matumizi ya vyoo bora kwa jamii;

 

3.    Wadau wote wa masuala ya Afya Mazingira na usafi kote nchini washirikiane na Serikali katika kutoa elimu na kuhamasisha mabadiliko ya tabia kuhusu matumizi ya vyoo bora pamoja na unawaji wa mikono;

 

4.    Kufanya kaguzi kwenye vituo vya abiria (hasa mabasi yaendayo Mikoani), taasisi za umma na binafsi, maeneo ya biashara pamoja na jumuiya ili kuhakikisha uwepo wa vyoo bora pamoja na vifaa vya kunawa mikono na sabuni.

 

5.    Matumizi ya sheria kwa wakiukaji wote wa kanuni za afya

 

Ndugu Wanahabari,

Siku zote tunasisitiza kwamba Kinga Ni Bora Kuliko Tiba hivyo wito wangu kwa jamii ni kuhakikisha tunajenga na kutumia vyoo bora pomoja na kunawa mikono kwa maji tirirka na sabuni ili kulinda afya zetu. Ni mategemeo yangu kuwa jamii kwa ujumla wake italipa kipaumbele suala la usafi wa mazingira pamoja na matumizi ya vyoo bora na kulifanya kuwa mojawapo ya tabia ya kudumu kwa kila mtu.

 

Ninawashukuru kwa kunisikiliza.